Soru Sormanın incelikleri Nelerdir

Soru Sormanın incelikleri Nelerdir? Şimdiye kadar pek çok kez duymuşsunuzdur, “sorsa bilirdi, bilse sorardı” sözünü. İletişimde ve öğrenme aşamalarında sorusuz bir hayat mümkün değildir. Çünkü daha dünyaya gelir gelmez öğrenme aşamalarımız gözlem ve soru üzerinedir. Şunu da belirtmek lazım ki, sorduğumuz sorular bile bizim entelektüel seviyemizi gösterir. Daha çocukken bile sorduğumuz sorular yaşımızdan büyükse (!), boyumuzdan büyük sorular sormaya başlamışız, demektir. Hayat boyu öğrenme yolculuğumuz doğru sorular ile istediğimiz cevaplara bizi götürür.

O zaman iyi bir soru nasıl olmalıdır?

1-Kısa olmalıdır.

Öğrenmek istediğimiz konuyu net ve kısa ifadelerle karşı tarafa iletebilirsek, sorumuzun cevabını da net olarak alabiliriz. Oysa çoğu kişi hiç farkına varmadan sorunun içerisine konuyla ilgili- ilgisiz o kadar çok ayrıntı ekler ki, asıl öğrenilecek konu arada kaybolur gider. Nasıl konuyu unutturacak şekilde verilen cevaplar bizi memnun etmezse, aynı şekilde soruyu da dallandırıp budaklandırmak da sorunun muhatabının bizimle doğru iletişime geçmesine imkân vermeyebilir. ilginizi çekebilir; Empati Nedir Ne demek?

2-Açık uçlu olmalıdır.

Kısa cevaplar çoğu kez iletişimin kesilmesine neden olur. Oysa çoğu kez, bizim “evet” ve “hayır” kelimelerinden daha fazla bilgiye ihtiyacımız vardır. Mesela bir öğretmenin öğrencisine, ders çalışmak da zorlanıyor musun, tarz bir soru yerine, anlamadığın kısımlar nelerdir, diye sorması öğrenme ve öğretme süreçleri açısından daha uygundur.

3-Olumlu olmalıdır.

Eğer muhatabınızı agresif yapma veya retorik ya da diğer bir deyişle diyalektik yapma gibi faydasız sorular sormak niyetin de değilseniz, sorularınız olumlu olmalıdır.

4-Hazırlıklı olma.

Sormak için bilmek gerekir, diye meşhur bir sözü hepimiz duymuşuzdur. Hem bir konuda soru sorabilmek hem de verilen cevabı anlayabilmek için o konuda az çok bir araştırma yapmamız gerekir. Hiç bilmediğimiz bir konuda soru sormamız mümkün olmadığı gibi, yeterli hazır bulunuşluk seviyemizin olmadığı konularda da verilen cevabı bile tam olarak anlama imkânınız olmayacaktır.

5-Muhatabına göre.

Sorduğumuz soruyu muhatabına göre ayarlamalıyız. Herkese soru sorulmadığı gibi her seviyeye de aynı şekilde soru sorulmaz. Hatta şunu da belirtmek gerekir ki soru biçiminiz ve sorduğunuz şey, sizin de bilgi ve yaşam tecrübenizi ortaya koyar.

Soru sorarken nelere dikkat edilmeli?

Soru sorarken başta ses tonunuzu mutlaka iyi ayarlamalısınız. Ayrıca sorunun çerçevesi de iyi belirlenmelidir? Sorunun çerçevesini şu başlıklar altında ele alabiliriz.

1-AMAÇ: Soru sormaktaki amacınızı belirlemelisiniz. Neyi öğrenmek istediğiniz bir amaç olduğu gibi bu soruyu sorarak ne yapmak istiyorum da sizin soru sorma amacınızı belirler.  Unutmamak lazım ki bazen tanışmak için bile bildiğiniz bir şeyi karşı tarafa sorabilirsiniz. Ya da yaptığınız bir işi muhatabınıza göstermek veya onun da onayını almak için de soru sorabilirsiniz.

2-KRİTER: Sorduğunuz konu ile ilgili bildikleriniz nelerdir? Bu hem verilen cevabı çek etmeniz hem de sorduğunuzu daha iyi anlamanız için gereklidir.

3-FİKİR: Sorduğunuz konu ile ilgili sizin fikriniz nedir? Görüş açınız, olaya bakış şekliniz soruyu sorma biçiminizi etkileyeceği gibi cevabı duyma onu algılama biçiminizi de etkileyecektir.

Sonuç olarak, hayat boyu çok değişik şekillerde soru sorar ve cevaplar alırız. Doğru kişiye doğru sorular sorabilirsek yaşamımız daha kolar hale gelir. Bunun içinde soru sormanın inceliklerini bilmek, soru sorma amacımızı belirlemek ve sorduğumuz soru hakkında hazırbulunuşluk seviyemizi yükseltmemiz gerekmektedir. Unutmamak lazım ki öğrenmenin basamağı sormak olsa da bilmeden sormanın da mümkün olmadığını da unutmamız  gerek.