Geleneksel Anadolu Yemeği Arabaşı
Geleneksel Anadolu Yemeği Arabaşı; Sevgili okuyucularım malum havalar soğudu bazı illerimizde kar yağıyor. Şöyle içimizi ısıtacak geleneksel kış aylarının vazgeçilmez eğlencesi olarak da yapılan bir yemek olan arabaş çorbası nasıl yapılır‘dan bahsetmeye çalışacağım.
Sonra da güzel bir ara başı yemeği tarifi vereceğim. Arabaşı hakkında birçok yazı birçok bilgi var ama bende araştırırken çok farklı bilgilere ulaştım ve benimde bilmediğim bilgilere le karşılaştım ve bunları sizinle paylaşmak için sabırsızlanıyorum. Arabaşını Yozgat yöresine ait olduğu bilgisi çok yaygın olsa da aslında ülkemizde birçok ilimizde yapılıyor.
Arabaşının bir kıtlık yemeği olduğunu biliyor muydunuz? Eminim ki sizde benim gibi şaşırdınız. Bende birçoğunuz gibi bilmiyordum. Hatta isminden dolayı Arap yemeği olduğunu ve isminin de oradan geldiğini zannedenlerdenim. Ama halis muhlis Türk yemeği olduğunu öğrenince çok mutlu oldum. Ara başı aslında yörüklerin (göçerlerin) kıtlık zamanında zeki kadınlarımızın icat ettiği bir yemekmiş. Sizde şaşırdınız değil mi.
Geleneksel Anadolu Yemeği Arabaşı yapılışı
Türkler (göçerler veya yörükler) koyunları, keçileri, inekleri, eşekleri, develeri, köpekleri ve tazıları ile sürekli hareket halinde ve sürekli göçtükleri için hemen hazırlayıp tüketebilecekleri gıdaları kullanıyorlardı bu gıdalar süt ve süt ürünleri (peynir, yağ, yoğurt) bulgur, un ve avladıkları av hayvanları bazen de kestikleri hayvanlarını diğer ellerindeki ürünlere katık yaparak yemekler yapıyorlardı. Arabaşı yemeği de bu şekilde ortaya çıkan bir yemekmiş.
Kıtlık zamanın olduğu, çok bir malzemeni olmaması zeki olan Türk analarımızın hemen pratik bir şekilde hazırladıkları unu kavurarak sadece yağ koyarak yapılan bir çorbanın bugünlere gelip bazen ziyafet sofrasına, bazen alile meclisinde ve bazen de yemekten sonra yenilen bir ritüele dönüşeceğini nerden bileceklerdi. Evet anlarımızın sadece kıtlık zamanında yaptıkları çorba sonra nasıl ara başın döndü dersiniz.
Unu kavurarak hazırladıkları çorbayı aynı gün hepsini tüketemiyorlardı ve kalıyordu tabi ki israf asla yoktu kalan çorba dökülmezdi çorba unla piştiği için koyulaşıp pelte gibi oluyordu. Sürekli göç halinde oldukları için bazen ekmek yapmaya da zamanları olmuyordu hemen av eti veya kesilen bir hayvanla yapılan çorbayı bu bir gün önce yapılan unla hazırladıkları pelte kıvamındaki (soğuk çorbayı) yeni yapılan çorbaya katık edip ara yemeği yani (ara aşı) olarak tüketiliyordu. Evet ara aşı yani arabaşı bu şekilde icat olmuş.
Arabaşı Yemeğinin Yapılışı
Çorbası için malzemeler
- Tavuk 1 adet (bütün tavuk olursa daha lezzetli olur)
- Un 3 çorba kaşığı
- Domates salçası 1,5 çorba kaşığı
- Ayçiçek yağ 5 çorba kaşığı veya( tere yağ 1,5 çorba kaşığı)
- Tuz 1 tatlı kaşığı
- Kırmızı toz biber 1 tatlı kaşığı
- Karabiber 1 çay kaşığı
Hamuru için malzemeler
- Un 1 su bardağı
- Su 4 su bardağı
- Tuz 1 tatlı kaşığı
Geleneksel Anadolu Yemeği Arabaşı Yapılışı
Geleneksel Anadolu Yemeği Arabaşı; Size vereceğim tarif 6 –7 kişilik olabilir. Önce isterseniz hamurunu yapalım ki soğusun. Hamuru çok zor değil 1 su bardağı unu derin bir kaba alıyoruz üzerine suyunu koyuyoruz suyunu koyarken bir taraftan da çırpma teli ile karıştıralım ki un topaklanmasın suyunu yavaş yavaş ekleyerek akıcı bir kıvama gelene dek su koyalım ve iyice karıştıralım içerisinde topaklanma olmadığından eminsek diğer kalan suyu tencereye koyup ocağın üzerine alalım tencerenin içine unla hazırladığımız karışımı yavaş yavaş karıştırarak dökelim bu esnada yine çırpma telini kullanabiliriz.
Unun içine tuzunu atıp pişirelim puding kıvamına gelip kaynamaya başlayınca, biraz kaynaya kaynaya pişirelim sonra 2 santim kalınlığında olacak şekilde bir tepsiye dökelim tepsiye dökmeden önce tepsiyi su ile çalkalayalım ki hamur yapışmasın ve alması kolay olsun, hamurumuz hazır onu soğuk bir yerde soğumaya bırakalım ve çorbasını hazırlayalım.
Öncelikle tavuğu haşlayarak başlayalım, but veya göğüs etinden yapabilirsiniz ama çorbasını tavuk suyuyla yapacağımız için bence bütün tavuk daha lezzetli oluyor. Tavuğu düdüklü veya tencere koyup üzerini kapatacak kadar su ve tuzunu koyarak pişmeye bırakalım.
Geleneksel Anadolu Yemeği Arabaşı Tarifi
Tavuk pişerken bizde çorbanın ununu kavuralım un sarı rengi alana dek kavuruyoruz kısık ateşte kavuralım ki un hemen yanmasın yavaş, yavaş kavrulsun un kavrulduktan sonra biraz soğutalım sonra 5 su bardağı tavuk suyunu yavaş yavaş koyarak karıştırıyoruz. Eğer tavuk suyunu çok sevmiyorsanız 3 su bardağı tavuk suyu 2 su bardağını sade su koyabilirsiniz. Burada da yine çorbanın da topaklanmamasına dikkat edelim, çorbanız kaynayana kadar karıştıralım eğer koyu bir kıvam olursa suyunu biraz arttırabilirsiniz. Çorbamız kaynadıktan sonra altını kısalım ve kendi kendine biraz kaynamaya bırakalım, diğer taraftan tavuk etlerini didikleyelim hazırladığımız tavukları çorbanın içine koyalım.
Tavaya tercih edeceğimiz yağımızı atalım üzerine toz kırmızı biberi, karabiberi ve salçayı koyalım iyice kavurduktan sonra bu karışımı da çorbaya ekleyelim. Tavuk haşlarken tuz koyduğumuz için, çorbaya tuzunu kontrol ederek koyabilirsiniz. Toz kırmızı biberi acı seviyorsanız acı toz biber koyabilirsiniz, miktarını da arzuya göre artıra bilirsiniz. Çorbamız hazır, soğuyan hamurumuzu baklava dilimi şeklinde keselim. Tepsin ortasından hamurlarını alıp biraz derin ve büyük bir kaseye çorbadan doldurup tepsinin tam ortasına koyarak servis edebilirsiniz. Orijinal servisi bu şekilde ama tabi ki hamuru küçük tabaklara koyup çorbalarıyla birlikte ayrı ayrı da servis edebilirsiniz. Afiyet olsun
Sevgili okuyucularım bugün sizlere arabaşı yemeğinin hem tarihini, hem de püf noktalarıyla yapılışını anlatmaya çalıştım. Umarım faydalı olmuştur. Ben yazarken çok zevk aldım umarım sizde okurken aynı zevki alırsınız.
Sümeyye Nur Gündüz
