Dede Korkut kimdir Hikayeleri Nelerdir?
Dede Korkut kimdir Hikayeleri Nelerdir? Dede Korkut hakkında herşey? Dede korkut Hikayeleri’ni aramızda duymayan yoktur. Yediden yetmişe herkesin okuyup bildiği Dede Korkut Hikayeleri Türk edebiyat tarihi içinde büyük bir önem arz etmektedir. Öyle ki bizlere tarihimizden, kültürümüzden, dilimizden, örf ve adetlerimizden birçok bilgiyi de vermektedir. Gelin hep birlikte bize ait olan bu hikayelerin önemine ve kısaca ne olduğuna bakalım.
Dede Korkut Hikayeleri Türk edebiyatı için önemli bir eser günümüze kadar üç adet nüshası bulunabilmiştir. Öyle ki üçüncü nüshası daha çok yeni bulunmuştur. Bu nüshalardan biri Dresden nüshası olan Kitab-i Dedem Korkut alâ taife-i Oğuzan’dır, ikinci nüshası ise Vatikan nüshası olan Hikâyet-i Oğuznâme-i Kazan Beg ve gayri’dir. Üçüncü nüshası ise 2018 yılında bulunmuş ve Türkistan/Türkmen Sahra nüshası olarak kayıtlara geçen Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi adlı 13. boy Türk dünyasında büyük bir heyecana sebep olmuştur.
Dede Korkut Hikayeleri, adını hikayelerin anlatıcısı olan Dede Korkut ya da diğer bir adıyla Korkut Ata’dan almıştır. Bizim için çok önemli olan bu hikayeler bize eski Türklerin nasıl yaşadıklarına dair bilgiler vermektedir. Hatta günümüz Türkçesi ile çevrilmemiş orijinal metinden okursanız, Anadolu halkının konuşmuş olduğu bilhassa dedelerimizin ve babaannelerimizin konuşmuş olduğu veya söylemiş olduğu birçok Türkçe kelimeyi görür ve garipsemezsiniz. Dede Korkut Hikayeleri birçok Türkolog için önemlidir. Bunlardan önemli isimlerinden biri ola Prof. Dr. M. Fuat Köprülü Dede Korkut Hikayeleri için şu sözleri söylemiştir. “Türk edebiyatının tamamı terazinin bir kefesine, Dede Korkut Hikayeleri ise diğer kefesine konulursa Dede Korkut ağır basar”. İşte Türk edebiyatı için de bu denli önemli bir eserdir Dede Korkut Hikayeleri.
Dede Korkut hakkında herşey?
Bu yüzden herkesin en az bir tane bile olsa bir Dede Korkut Hikayesi bilip anlatabiliyor olması lazım. Dede Korkut Hikayeleri, Türk kültürü için son derece önemli bir eserdir. 2019 yılında UNESCO tarafından “Somut Olmayan Kültür Mirası Temsili” listesine girmeyi başarmıştır. Dede Korkut Hikayeleri, Türk folklarnun önemli yazılı kaynaklarından biri olup Türkiye’de folklor çalışmaları içerisinde Tarihi-Coğrafi Fin Metodu ile metin merkezli bir şekilde incelenmiştir.
Dede Korkut kimdir Hikayeleri Nelerdir? Dede Korkut Hikayeleri önceleri kopuz eşliğinde ozanlar tarafından söylenmiş olup 14. ve 15. yüzyıllarda yazıya geçirilmiş ve kitap haline getirilmiştir. Dede Korkut Hikayeleri’nde kahramanlık temasının, destanımsı bir anlatım tarzının daha çok ön plana çıktığını görmekteyiz. Bunun en büyük nedeni ise, Dede Korkut Hikayeleri Oğuzların bilinmekte olan en eski destansı hikayeleri olmasıdır. Dede Korkut Hikayeleri günümüz hikaye tarzına uygun bir şekilde anlatılmış ve yazıya geçirilmiştir. 16. yüzyılda dünyada ilk hikaye örneğini Boccacio ‘Decameron’ adlı eseriyle vermiştir. Türk edebiyat dünyasında ise bizi hikaye anlamında doyuran bu destansı anlatımlar yani Dede Korkut Hikayeleri olmuştur. Dede Korkut Hikayelerin’de göçebe bir yaşam tarzı ile yaşamış olan Oğuz Türklerinin hayatlarını yeme içme, ata binme, savaş, Türk geleneklerini gibi konuları çok fazla görmekteyiz.
Şamanizm’in izlerini Dede Korkut hikayelerinde görebilmekteyiz
Dede Korkut Hikayeleri’ne baktığımız zaman İslamiyet’i henüz yeni yeni kabul etmiş ve hâla kendi kültürlerinden örf ve adetlerinden vazgeçmediklerini görmekteyiz. Her ne kadar hikayelerde Allah inancı olsa bile geçmişte inanmış oldukları Şamanizm’in izlerini hikayelerde hâla görebilmekteyiz. Bu konuyu biraz açıp bakacak olursak; Kam ile Dede Korkut’un birbirlerine benziyor olduklarını görmekteyiz. İkisinin de ortak yönlerinden biri bilgili kişiler olmaları ve gaybı bilip insanlara yön gösterebiliyor olmalarıdır.
Yine hayvan sembolleri, Şamanizm’de olan Kamlar için önemli olup çaldıkları davullarına bu sembolleri çizmişler ve kostümleri hayvanların derilerinden, tüylerden yapmışlardır, Dede Korkut Hikayeleri’nde de birçok hayvan ismi görmekteyiz at, kurt, köpek, ejderha gibi hayvanların isimleri çok fazla yer almaktadır. Bu da yine İslamiyet’ten önce Şamanizm’e inan Türklerin hâla eski inandıkları inancın etkisinde olduğunu Dede Korkut Hikayeleri sayesinde görebilmekteyiz. Bunlar sadece basitçe birkaç tane verdiğimiz örnekler olup bu örnekleri çoğaltmak mümkündür diyebiliriz.
Korkut Ata kimdir?
Dede Korkut Hikayeleri’nde geçen Dede Korkut ya da diğer bir ismiyle Korkut Ata kimdir gelin biraz da buna bakalım. Yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi Dede Korkut Hikayeleri, ismini bu bilge kişi olan Dede Korkut’tan almıştır. Hikayelerde Dede Korkut’u bilge sözü geçen bir kişi olarak görmekteyiz. Hikayelerde Oğuzlar yaşamış olduğu bir olayı ilk danıştıkları ve sordukları kişi Dede Korkut olmuş kendisini çok fazla el üstün tuttuklarını görmekteyiz. Dede Korkut en çok hikayelerin sonunda dua ederken görmekteyiz.
Dede Korkut’un yaşadığı dönem her ne kadar tartışmalı olan bir konu olsa da MS. 8. yüzyılda Oğuzların daha İslamiyet ile tanışmadıkları bir dönemde yaşamış olduğu düşünülmüştür. Bazı araştırmacılar için de Dede Korkut, Hz. Muhammed zamanlarına yakın bir tarihte yaşadığı da düşünülmektedir. Bu konu araştırmacılar arasında hâla bir tartışma konusudur. Öyle ki Dede Korkut’un yaşadığı dönem ile Dede Korkut Hikayeleri’nin yazıya geçirilmiş olduğu dönem arasında çok uzun yıllar vardır.
Dede Korkut, Dede Korkut Hikayelerinin ilk anlatıcısı ve efsanevi Oğuz ozanıdır
Tarihi kaynaklarda, Dede Korkut’un 295 yıl yaşadığı hatta Hz Muhammed’e elçi olarak gönderildiği söylenmektedir. Oğuzlar arasında Dede Korkut’un, İslamı yaydığı, şair, hakim, ermiş bir kişi, kam özellikleri taşıdığı ve Oğuz Han’a vezirlik yaptığı anlatılmaktadır. Dede Korkut’un bilge bir kişilik olması akıllı ve anlayışlı biri olmasından dolayı Oğuzlar arasında çok fazla hürmet görmektedir.
Dede Korkut kimdir Hikayeleri Nelerdir? Dede Korkut hakkında herşey. Türk toplumunda önemli bir yere sahiptir. Kırgız Türkleri için Dede Korkut ilk Şaman, kapuz çalmayı ve türkü söylemeyi öğreten biridir. Türkmen Türkleri için insanları kötü ruhlarda koruyan ulu bir ata, Azerbaycan Türkleri için ise doğada, evrende her ne varsa onların isimlerini Dede Korkut koymuştur. Sadece hikayeler ile değil şahsiyet olarak bile ön plana çıkmış ve Türk toplumu için önemini korumuştur. Dede Korkut hep Oğuz halkına öğüt veren boy boylayan soy soylan bir kişi olmuştur.
Dede Korkut Hikayeleri, her yaş grubu için büyük bir önem arz etmektedir. Türk toplumu için gerek hikayeleri olsun gerekse Dede Korkut’un kendisi olsun çok önemlidir. Özellikle Türkologlar için çok büyük bir öneme sahiptir. TRT Çocuk kanalı ‘Dede Korkut Hikayeleri’ adında bir çizgi film yapmışlar ve yayımlamışlardır. TRT’nin çocuklara yönelik yapmış olduğu bu çizgi film çocukların ilgisini çekebilecek düzeyde yapılmış ve çocuklarımıza bu hikayeleri çizgi film şeklinde gösterebilmişlerdir. Dede Korkut Hikayeleri bu denli önemli iken siz sevgili okuyucularımız arasında hâla okumamış olanlar varsa bizim kültürümüze ait olan bu hikayeleri kesinlikle okumalıyız.
