Parfümler Bozulur Mu?
Parfümler Bozulur Mu? Yurtdışında veya ülkemizde yüzlerce insanın parfüm koleksiyonu yaptığına şahit olmuşsunuzdur. Geçmişten kalan kolonyaları hatıra diye saklayanlarda vardır. Peki bu kişiler bunca yıl boyunca parfümleri nasıl saklıyorlar? Öncelikle soruya cevap verebilmek için parfümlerin kimyasal yönüne bakalım. Bir parfüm esans ve alkol denen iki bileşimden oluşur. Alkol bakteri ve virüslere karşı koruyucudur. Alkol içerisinde herhangi bir bakterinin hayatta kalabilmesi mümkün değildir. İyi saklanan bazı özel şaraplarında yıllarca bozulmaması ve harmanlanıp güzelleşmesi bundan kaynaklanmaktadır. Parfümdeki diğer bir madde olan esans ise çeşitli aromatik kimyasalların bileşiminden oluşmaktadır.
Bu koku kimyasalları kendi aralarında uzun yıllar içerisinde tepkimeye girip kokunun değişmesine oturmasına bir diğer sanatsal ifadeyle harmanlanmasına neden olmaktadır. Koku kimyasallarının bir kısmı oksijenle tepkimeye girebilmektedir. Aldehit denen üst notaları oluşturan kimyasallarda alkolle tepkimeye girerek yeni kokuların oluşmasını sağlamaktadırlar. Parfümlerin içinde esans ve alkol dışında bazen çok az oranda distile saf su, antioksidanlar ve koruyucular bulunabilmektedir. Su kokunun açılışındaki sert yayılan alkol ve parfüm kokusunu yuvarlamak için kullanılmaktadır.
Parfümler karışım haline getirildikten sonra alkolün uçmasını ve açık havayla temas edip oksitlenmesini engelleyecek sağlam şişelere doldururlar. Parfümlerin bozulması için içerisindeki esansın kimyasal yapısının değişmesi gerekmektedir. Bu yapının değişebilmesi için oksijen, ısı ve güneş ışığı gerekmektedir. Şişeler kapalı olduğu için oksijenle zaten temas etmezler. Sadece ilk kullanımdan sonra kullanıldıkça içlerine çok az oksijen girer. Güneş ışığından ve aşırı sıcaktan korumak ise kişinin kendi sorumluluğundadır.
Güneşin ultraviyole ışınları oda ışığından farklı olarak kimyasal tepkimeleri başlatma hızlandırma özelliğine sahiptir. Sıcaklık ise yine kimyasal maddeler üzerinde olumlu veya olumsuz değişimlere neden olabilir. Aşırı soğuk veya aşırı sıcağa maruz kalan maddeler bu ısı değişimleri sürecinde kimyasal değişimlere uğrarlar. Yani işin özeti uzun yıllar boyunca kapalı dolapta güneş ışığından uzak saklanan parfümler bozulmaz. Şimdi bu ifademizi kanıtlayalım.
Parfümler Nasıl Saklanmalıdır?
Yurtdışında fragrantica isimli dünyanın parfüm arşivi olarak bilinen bir internet sitesinin forum kısmında vintage parfümler diye bir kategori bulunur. Bu kategoride insanlar 50-60 yıllık aileden kalma parfümlerini bile paylaşıp onlar hakkında yorumlar yaparlar. Bu parfümlerin bulunduğu koleksiyonları ve nasıl sakladıklarını anlatırlar. Hepsinin ortak görüş birliğine vardığı bazı noktalar vardır.
– Parfüm aşırı sıcaktan ve soğuktan korunmalıdır. Oda sıcaklığı uygundur. Banyoda veya arabada parfüm bulundurmak bozulmasına neden olmaktadır.
– Parfüm ışıktan korunmalıdır. Kozmetik dükkanlarında aşırı ışık altında kalan parfümlerde koku değişimleri olsa da evde kapalı dolaplarda tutulan parfümlerde bu durum gözlenmez.
– Parfüm oksijenden korunmalıdır. Oksijen birçok maddeyle tepkimeye girip farklı bileşikler oluşturabilir. Bu nedenle eski parfümlerin ağız kısımlarını hava almayacak şekilde sararak saklarlar. Bu sayede hem parfümün alkolü uçmaz hem de koku korunmuş olur.
Peki Parfümlerdeki 3 Yıl İfadesi Nedir?
Parfümler üretilirken üzerinde ilk kullanımdan sonra 3 yıl içinde bitirilmesi gerektiği yazar. Bunun birinci sebebi üreten firma tüketicinin nasıl bir şekilde saklayacağını bilemez. Parfüm kötü şekilde saklansa kullanılsa bile en azından 3 yıl boyunca hiçbir koku değişimi yaşamamalıdır. Bunu hesaba katarak o ifadeyi eklerler. Ayrıca parfümler bittikçe yenisi alınan ticari ürünlerdir. Ticari ürünlere son kullanma tarihi eklemek daha hızlı kullanılıp tüketilmesini sağlamaktadır. Bu sayede daha fazla satış yapabilirler.
Parfümler Bekledikçe Güzelleşir Mi?
Bazı doğal hammaddelerle üretilen parfümlerde yüzlerce aromatik madde bulunmaktadır. Bu aromatik maddeler bir araya geldiği zaman ilk hallerinden çok farklı kokarlar. Bu koku değişim süreci birkaç günde yaşanmaz. Bu yüzlerce kimyasal madde aylar ve yıllar içerisinde kendi içinde birçok kimyasal bileşim oluşturur. Bazı maddelerde alkollerle birleşip farklı kimyasal bileşimler oluşturur. En sonunda tüm bu maddelerin birleşimi kaliteli bir harmanlanma süreciyle yapıldığında üst kalite bir koku ortaya çıkar.
Çok fazla kokunun birleşiminden oluşan kompleks parfümler kapalı bir dolapta ışıktan ısıdan ve oksijenden uzak saklandığında aylar geçtikçe oturur ve güzelleşir. Koku daha pürüzsüz, yumuşak bir hale gelir. Kokunun keskin kısımları yok olur. Bazı parfümler bekledikçe narenciyeli üst notaların kaybolduğu ifade ediliyor. Aslında bu notalar kaybolmuyor sadece orta ve alt notalarla o kadar yoğun birleşiyor ki sanki bütün parfüm tek bir lineer kokuymuş gibi algılanıyor. Koku notalarındaki piramidal yapı harmanlanıp parfümü tamamen farklı bir sanat eserine dönüştürüyor.