Çocuklarda Parmak Emme Davranışı Neden Olur?
Çocuklarda Parmak Emme Davranışı Neden Olur? Bebeklerin hemen hemen tümünde zararsız konumdaki parmak emme davranışı görülür. Bunun sebebi yeni doğan bebeklerinin parmak emme durumunu daha anne karnında öğrenmeleri ve doğuştan gelen en güçlü reflekslerinin emme refleksi olması olarak değerlendirilir. Genellikle çok az rast gelindiği bilinen bazı bebeklerin ellerinde ve parmaklarında meydana gelen kabarcıklar, aşınmalar, hassaslıklar, renk koyulaşması emme davranışının sonucudur. Çocuk Gelişiminde Anne ve Babanın Görevleri Nelerdir?
Parmak emme davranışının geçen zaman içerisinde eşyalara aktarıldığı da gözlenmektedir (battaniye kenarını, oyuncakları, yastık köşelerini emme gibi). Ebeveynlerin geneli parmak emmenin açlıktan oluştuğunu düşünmektedir. Ancak küçük çocukların ve bebeklerin parmak emme davranışı beslenmeden ötürü olmaz.
Çocuk bu davranış ile rahatlamayı, dinlenmeyi, gevşemeyi, haz duygularını karşılamayı hedefler. Çocuk korktuğunda, acıktığında, uykusu geldiğinde, haz almak istediğinde parmak emme davranışına başvurur. Çocuklarda parmak emme yaş hususu ile birlikte alternatif olarak güvende hissetme, rahatlama, haz duygularını geliştirmiş olmaları ile sona erer.
Bu doğrultuda parmak emme alışkanlığının normal kabul edilme yaşı 3-4 yaş ile mümkündür. Bu yaş sonrasında süren davranış patolojik kabul edilir ve genel olarak hissedilen duygusal yoksunluk ve gerginlik ile başa çıkmak için meydana gelir.
Çocukların Parmak Emme Nedenleri
Çocuklarda ilk bir yaş itibariyle el ve ayak parmaklarını ağızlarına götürüyor olması çevreyle tanışma ve keşfetme ihtiyacı sebebi ile ortaya çıkar. Genel olarak parmak emme nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- 1 yaş civarı uykuya geçme anlarında,
- Diş çıkarma zamanları diş minelerinin kaşınmasından ötürü,
- Çevrelerinde parmak emme davranışını sergileyen birini model aldıklarında,
- Ebeveynler arasında gerginlik oluştuğunda,
- Yeni kardeşinin dünyaya gelmiş olması ile birlikte sizlerden gelen ilgiyi kaybettiğini düşündüğünde,
- Zorlukla karşılaştığı zaman,
- Utanma, sıkılma, yorgunluk belirtisini göstermek için,
- Sevgi ve güven eksikliğini hissediyorsa,
- Memeden erken zamanda ayrılmış olduğundan, (Annelerini düzenli ve yeteri miktarda emen bebeklerde parmak emme davranışı daha az gözlenmiştir)
- Ek besinler hususunda zorlanma yaşamışsa,
- Ani korku ve kaygı yaşadıklarında parmak emme davranışı meydana gelir.
Bu nedenler dâhilinde çocuklarda parmak emme alışkanlığı oldukça karşılaşılan bir durumdur.
Parmak Emme Konusunda Nasıl Önlemler Alınmalı?
Emzik Kullanılması: Parmak emme davranışına sahip çocuklara emzik vermek gerekebilir. Parmak emme alışkanlığı emzik kullanma yolu ile daha kolay ortadan kaybolur. Emzik emenler çocuklarda, diş ve damak yapısının bozulmasının görülmesi parmak emen çocuklardan daha az olarak gözlemlenmiştir.
Doğru Beslenmenin Yapılması: Anne sütü ile veyahut biberon yardımıyla beslenme sağlanırken, çocuk annesinin sıcaklığını hissedecek şekilde olmalıdır. Bu doğrultuda çocuk hem fizyolojik şekilde beslenme sağlar hem de anne ile aralarında meydana gelen sevgi ve güven ilişkisi kurularak duygusal beslenme gerçekleştirilir.
Emzirme Süresi: Mümkün durumdaysa çocuk 2 yaşına kadar anne sütünü tüketmelidir.
Anlayışla Karşılamak: Okul öncesi dönemi çocukları yatma zamanları geldiğinde, yorgun hissettikleri anlarda, hasta, çekingen, üzüntülü oldukları zaman dilimlerinde parmak emme davranışını gösterebilirler. Çocuk 4 yaşına gelene kadar bu durum normaldir. Bu sebeple ailelerin bu durumu problem şeklinde nitelendirmemeleri gerekir.
Duygusal Gereksinimlerini Fark Etmek: Özellikle de 4 yaşının sonrasında gözlenen parmak emme alışkanlığı önemli bir gerilemenin belirtisi olarak nitelendirilir. Alışkanlığı meydana getiren etkenler anne baba aracılığı ile keşfedilmeli ve ortadan kaldırılmak için çaba sarf edilmelidir. Anne babada ortaya çıkan uygunsuz davranışlar belirlenerek düzeltilmelidir. Anne baba arasındaki ilişki veya yeni gelecek kardeş ile ilgili durumlar değerlendirilmelidir. Kardeşin dünyaya gelmesinden önce çocuk buna hazır hale getirilmelidir.
Çocuklarda Parmak Emme Davranışı Nedeni
Suçlama ve Cezalandırma Yapmamak: Parmak emme davranışını sergileyen çocukları suçlamak veyahut cezalandırmak çocukların kendilerine olan güvenlerini yitirmelerine sebep olur. Bu davranışı alışkanlığa dönüştürmüş çocukların, davranışı bırakması amacıyla uygunsuz hareket ve (tehdit etmek, ellerini bağlamak, ağza acı sürmek gibi yaptırımların gerçekleşmesi) cezaların gerçekleştirilmesi çocuklarda birden fazla uyum veya duygusal problemleri meydana getirir.
Çocuklarla Konuşmak: Çocuklar ile parmak emme davranışı hususunda konuşma yapılmalı, davranış açıklanmalı, alışkanlığı ne zaman bırakacağında karar verme hakkını çocuğa vermeli, çocuk bırakmaya karar verdiğinde ona yardımcı olunmalıdır.
Çocuklara Baskıcı Olmamak: Baskıcı ve ısrarcı davranışlar sergilemek çocukların ilgilerini daha fazla çeker ve davranış pekişmeye başlar. Tuvalet eğitiminde meydana geldiği gibi çocukları zorlama ve çocuklar ile inatlaşma, kısır döngüyü oluşturabilir.
Alternatif Faaliyetler Oluşturma: Çocukların dikkatlerini ve ilgilerini başka tarafa yönlendirmek amacı ile etkinliklerle meşguliyet sağlanabilir. Oyun oynama, boyama yapma, kum, kil gibi eller ile gerçekleştirilecek etkinlikleri tasarlama.
Hatırlatma: Çocukların gösterdiği bu davranışa karşılık olarak “yapma”, “başparmak” gibi sözel ipuçlarını vermek gerekebilir. Uykuya geçme aşamasında parmak emme gerçekleşiyorsa, çocuklar uyuduktan hemen sonra eli ağızdan çekebilirsiniz. Çocukların parmağını emme şeklinde uyku halini sürdürmesi alışkanlığın daha kolay yerleşmesine neden olur.